De trekschuit (1870-1880)

Merk 4
8711 CL Workum / Warkum
tel. 0515 - 54 12 31









uit
Een wandeling in om Workum
50 à 60 jaar geleden
door 'n âld-Warkumer
anno 1936

Het begin van de Trekwei met v.l.n.r. de zijgevel van café "De Zwaan" en de paardenstal met de gevelsteen met een paard en de tekst: "Dit is de workummer peerdestal, 1649"
Vooraan ligt de stoomboom "De Stad Workum" van kapitein Klaas Groenhof, die een dagelijkse dienst op Sneek onderhield. De overige beurtdiensten werden onderhouden door de stoom- of motorschepen de "Johanna Jacoba" van kapitein Durk Faber op Bolsward en de "Mintje" van kapitein Freerk Faber op Leeuwarden.

Herhaaldelijk wordt nog, zij het vaak spottend, de Trekschuit aangehaald als de verpersoonlijking van gemoedelijkheid en kalmte uit vroegere dagen, in tegenstelling met de snelheidsopvoering en het lawaai van dezen tijd. Terwijl ze met den vooruitgang van de techniek in vele streken van ons land haar bestaansrecht had verloren, bleef ze zich in onze stad nog lang handhaven. De paarden er van werden gestald in den "Peerdestal", van welke plaats ook de trekschuiten zelf afvoeren. Typisch was het dat vervoermiddel zich te zien voortbewegen langs den Trekweg, nadat het paard aan de lijn gespannen was en de jager vanaf zijn hooge zitplaats met een luid hoorngeschal het sein tot vertrek gegeven had. Zoo ging het in regelmaat door, jaar na jaar, zonder dat men ooit van schokkende gebeurtenissen hoorde zooals aanvaringen of schipbreuk. Alleen tegenover het Vliet moest dan een moeilijke bocht gemaakt worden, maar daar stond onze Rolpaal, waarlangs de lijn schuurde om de schuit in de goede richting te brengen: de vele diepen groeven in de rol getuigden van haar hoogen ouderdom.

Eenmaal per jaar werden met de trekschuit, door een van de twee dienders, de lotelingen die een dienstplichtig nummer hadden getrokken, ter inlijving naar Leeuwarden vervoerd, en daartoe werden ze ondergebracht in de laadruimte die anders bestemd was voor pakgoederen en vee. Dit zou in 'n ander geval misschien niet zoo erg geweest zijn en sommigen namen het mogelijk ook van den vroolijken kant op, maar toch was het de afspiegeling van een stelsel dat in zijn wezen onrechtvaardig was, daar beter gesitueerden, door het stellen van een remplaçant, hun plichten jegens het vaderland konden afkoopen.

Met het instellen van een stoombootdienst naar Bolsward door Faber, was ook het laatste uur voor de eeuwenoude Trekschuit geslagen. Reeds vóór dien tijd was door Rentje Sienes Visser de eerste stoomboot in de vaart gebracht naar Sneek ter vervanging van het aan hem behoorende veerschip.