Fan Homerus oant Marten Toonder
Fan William Shakespeare oant Willem Elsschot
Fan Gysbert Japiks oant Anne Wadman

Oersette yn en út it Frysk is it tema fan in besûndere eksposysje yn de krekt renovearre Waach yn Warkum, de Fryske stêd dy't sa moai tusken de Iselmar en de âlde polders fan it Heidenskip yn leit.

Mear as 200 boeken wurde dêr tentoansteld mei byhearende koarte ferklearjende teksten en affysjes. Ferneamde boeken út de âldheid, religieuze teksten, mar ek moderne romans, poëzijbondels, berneboeken en stripboeken hawwe de skiednis troch in ynspiraasjeboarne west om yn it Frysk oer te setten en sa dizze moaie, âlde taal hyltiten wer op en nij literêr libben yn te blazen.

Gysbert Japiks, ien fan de grûnlizzers fan de Fryske literatuer út it begjin fan de santjinde ieu, hat neist it meitsjen fan in eigen oeuvre gedichten, religieuze en oare literêre teksten oerset. Letter yn de njoggentjinde ieu folgen de bruorren Halbertsma as kreative oersetters fan mearkes en ferhalen faak fan Skandinavyske orizjine.

Bij de opkomst fan de hjoeddeiske romansliteratuer hawwe in soad Fryske skriuwers en literatuerkenners it Frysk riker makke mei it oersetten út ferskate oare talen, sawol proaza as ek poëzij. Oarsom is der fan de Fryske literatuer fan de tweintichste ieu in soad wurk oerset yn it Hollânsk en ek yn in soad oare Europeeske talen.

De noch altyd bekende Fryske dichter Obe Postma liet him ynspirearje troch, foaral Dútske, kollegadichters en syn oersettings binne like ûntroerend fan ienfâld en sfear as syn eigen wurk. De nei-oarlochske skriuwer Anne Wadman hat in soad wurk twatalich publisearre en ek eigen romans oerset.

Tichtby Warkum yn It Heidenskip spilet har de histoaryske roman de Oerpolder fan Hylke Speerstra ôf. De hertferskuorrende libbensferhalen fan inkele generaasjes Heidenskipsters riigje harren ta in boeiend epos oanien. Yn de tuskentiid oerset yn it Hollânsk, wurdt sa de Fryske literatuer en de Súdwesthoeke ynienen by in soad minsken bûten Fryslân boeiende wirklikheid. De eksposysje lit sa ek sjen dat oersetten in foarm fan kommunikaasje is dêr't bepaalde ideeën en kultueraspekten fan it Frysk út yn mear as ien taalgebiet harren wjerklank by fine en oarsom.

Fan al dat oersetwurk jout de tentoanstelling in ryk skakearre byld. Besûndere âlde boeken en lytse kostbere dokuminten komme prachtich ta utering yn de histoaryske omjouwing fan it klassike Waachgebou. Orizjinele edysjes fan poëzijbondels en romans wurde ôfwiksele mei aardige stripboeken dy't leafhawwers stomme graach yn harren kolleksje hawwe wolle.

Troch it grutte ferskaat yn soarten boeken is it net allinnich in tentoanstelling foar kenners, mar foar in eltsenien dy't fan lêzen hâld of niget hawwe foar de taal, de skiednis en de kultuer fan Fryslân

Van Homerus tot Marten Toonder
Van William Shakespeare tot Willem Elsschot
Van Gysbert Japiks tot Anne Wadman

Vertalen in en uit het Fries is het thema van een bijzondere expositie in de pas gerenoveerde Waag in Workum, de Friese stad die zo mooi ligt tussen het IJsselmeer en de oude polders van het Heidenskip.

Meer dan 200 boeken worden daar tentoongesteld met bijbehorende korte verklarende teksten en affiches. Beroemde boeken uit de oudheid, religieuze teksten, maar ook moderne romans, poëziebundels, kinderboeken en stripboeken zijn de geschiedenis door een inspiratiebron geweest om in het Fries te vertalen en zo deze mooie, oude taal steeds weer opnieuw literair leven in te blazen.

Gysbert Japiks, een van de grondleggers van de Friese literatuur uit het begin van de zeventiende eeuw, heeft naast het scheppen van een eigen oeuvre gedichten, religieuze en andere literaire teksten vertaald. Later in de negentiende eeuw volgden de gebroeders Halbertsma als creatieve vertalers van sprookjes en verhalen veelal van Scandinavische origine.

Bij de opkomst van de hedendaagse romanliteratuur hebben veel Friese schrijvers en literatuurkenners het Fries verrijkt met vertalingen uit diverse andere talen, zowel proza als ook poëzie. Omgekeerd is er van de Friese literatuur van de twintigste eeuw veel werk vertaald in het Nederlands en ook in veel andere Europese talen.

De nog steeds bekende Friese dichter Obe Postma liet zich inspireren door met name collegadichters in Duitsland en zijn vertalingen zijn even ontroerend van eenvoud en sfeer als zijn eigen werk. De na-oorlogse schrijver Anne Wadman heeft veel werk tweetalig gepubliceerd en ook eigen romans vertaald.

Dichtbij Workum in It Heidenskip speelt zich de historische roman de Oerpolder van Hylke Speerstra af. De hartverscheurende levensverhalen van enkele generaties Heidenschappers rijgen zich tot een boeiend epos aaneen. Inmiddels in het Nederlands vertaald wordt zo de Friese literatuur en de Zuidwesthoek ineens bij velen buiten Friesland boeiende werkelijkheid. De expositie laat zo ook zien dat vertalen een vorm van communicatie is, waarbij bepaalde ideeën en cultuuraspecten vanuit het Fries in meerdere taalgebieden hun weerklank vinden en omgekeerd.

Van al dat vertaalwerk geeft de tentoonstelling een rijk geschakeerd beeld. Bijzondere oude boeken en kleine kostbare dokumenten komen prachtig tot uiting in de historische ambiance van het klassieke Waaggebouw. Originele edities van poëziebundels en romans worden afgewisseld met aardige stripboeken die voor liefhebbers als collectorsitem zeer gewild zijn.

Door de grote variëteit in soorten boeken is het niet alleen een tentoonstelling voor ingewijden, maar voor allen die van lezen houden of belangstelling hebben voor de taal, de geschiedenis en de cultuur van Fryslân.