Workumer el 1504-2004



De Workumer el werd 500 jaar geleden de standaard voor Fryslân



Tot 1504 hadden steden en regio verschillende maten, gewichten en munten. Zo hadden o.a. Workum, Franeker en Stavoren hun eigen el. Bolsward zijn mengel en de steden Leeuwarden, Franeker, Sneek, Bolsward en Workum een munt. En iedereen wist wat een morgenland, een oxhoofd, een rinkelmandje, een stuiverskannetje, een dikkop, een roede of een loop was.

George van Saksen (+1500) en daarna Albrecht van Saksen  hadden rond 1504 de heerschappij over Friesland. Hervormingen werden ingevoerd. Onder anderen om de achterstand in onderhoud aan de dijken weg te werken, werd het belastingstelsel herzien. Ook kwam er één munt, waarop aan de éne kant het wapen van Friesland stond en natuurlijk aan de andere kant de tronie van de Saksische heerser. Tevens werd er een eind gemaakt aan de mengelmoes van maten en gewichten. Het mengel van Bolsward en de el van Workum werden standaard maten van Friesland. De el komt overeen met 70,9 cm.

inscripite in de Workumer el van 1737

Waarom de el van Workum werd uitgekozen is voor als nog niet uitgezocht. Was hier in Workum een belangrijke stapelmarkt voor laken en linnen? Of was het een politieke beslissing? Vragen genoeg om uit te zoeken. In ieder geval hing de Warkumer el aan het stadhuis, om iedereen de gelegenheid te geven zijn eigen el te ijken. Of de eventuele handel in laken nu import laken was uit Engeland, Vlaanderen of Leiden, of dat dit inlands laken was uit de regio is nog niet onderzocht. Wél was er een weversgilde in Workum!

Joan Kok-Pfauth
2004


Bronvermelding:
”Saksers yn Fryslân, Saksisch Bestuur in Friesland 1498-1515" Uitgave van het Fries Museum Leeuwarden