Warkumer Wikekalinder 2000


bestel de  kalender: klik hier
terug naar de Webwinkel
1 ste Wikekalinder
fan de stêd Warkum
Workumer Weekkalender
2000


00 Merk ± 1900 26 Demonstratie van de Geheelonthouders Vereniging in 1928. Herkenbaar: Politie Hendrik Faber met naast hem zijn zoontje Rienk, Jan Bokma, Kees Kemker, Gerrit Kemker.
Fen Fryske Groun d.d.  08-06-1928
"Een demonstratie voor de geheelonthouding! Te Workum werd dezer dagen een groote optocht en demonstratie gehouden ten gunste van de geheelonthouding. Een moment uit den optocht."
00 Grutte Pier in Workum tijdens de viering van 600 jaar stadsrechten 27 It Noard, honderd jaar geleden tijdens de eeuwwisseling

Links staat het Stadsburger Weeshuis met de trap waarop de weesmeisjes 's zomers zaten te breien. De aflopende muurtjes aan weerszijden van de stoep van het weeshuis werden door de jongste weesjes gebruikt als glijbaan.
Op straat links de 'faam' van apotheker Jan Haga met een kind van haar baas in de kinderwagen.
Rechts Fokje (van der Meulen-) Graafsma (* 1890) met haar 18 jaar jongere broertje Doede (* 19-10-1907) in de kinderwagen. De foto is gemaakt in de zomer fan 1908.
nog niet beschikbaar 52 In de crisisjaren van de vorige eeuw werden in Workum voor de werkelozen wel "spekrijderijen" gehouden. Zo ook op dinsdag 20 december 1927 op de ijsbaan tegenover café "Spoarsicht". In het jaarverslag van 1927-28 van IJsclub "Workum" staat daarover vermeld: deelname 63 mannen verdeeld over 3 leeftijdklassen. De prijzen bestonden uiteraard uit spek maar ook iedere deelnemer ontving 5 pond. De 4 lijstlopers kregen elk een halve varkenskop terwijl aan 44 behoeftigen elk 3 pond spek werd uitgereikt. Voor v.l.n.r. onbekend, Jan Visser, Schippers, Jilke Kamstra. Op de achtergrond o.a.: Wieger de Jong, Tjipke Bouwman, Douwe Huitema, Jan Haagsma en Yge IJntema. 28 Het "Duizendjarig bestaan van Workum" werd, bij fraai weer, gevierd op 10 en 11 juli 1907. De gehele stad was versierd en 's avonds met lampions verlicht. Er waren allerlei feestelijkheden: een ringrijderij met antieke sjezen, bespannen met Friese paarden en de boer en boerin in Fries of Hindelooper kledij, een allegorische optocht en volksspelen. Het hoogtepunt was de uitbeelding van het bezoek aan Workum, in 1785, van stadhouder Willem V, met zijn gemalin prinses Frederika Sophia Wilhelmina en hun kinderen Frederica Louise Wilhelmina, Willem Frederik (de latere koning Willem I) en Willem George Frederik.
01 Christelijke Muziek Vereniging "Crescendo" in de vroegere repetitieruimte in Rehoboth (1924) 29
02 St. Gertrudisgesticht. Dit gebouw werd in 1966 afgebroken en evenwijdig aan de Yskeboerefeart verrees het nieuwe bejaardencentrum "Sint Gertrudis". In 1992 maakte dit gebouw plaats voor de tegenwoordige woningen en het dienstencentrum "Waldrikhiem". nog niet beschikbaar 30 De Herv. Vrouwenvereniging reisde begin zestiger jaren naar Den Haag om het Mesdagpanorama te bezichtigen.
03 Dit gezicht op de noord-westflank van de Merk, omstreeks 1860, toont ons het vaarwater de Wymerts. De klokgevel, Anno 1780, links op de foto, werd mooi gerestaureerd, maar de trapgevel ernaast bestaat niet meer. Toen de Wymerts nog bestond werd de meeste handelswaar, zoals boter, kaas, granen, groenten en de produkten van handwerkslieden, in bootjes aangevoerd, om op het marktplein te worden verhandeld. 31 1050 Jarig bestaan van Workum op 5 augustus 1957.
04 Séburch was destijds een dubbele herberg; in de benedenverdieping konden de vissers en arbeiders voor weinig geld al een flinke borrel, een glas bier of koffie krijgen. Ging men de trap op naar de bovenverdieping dan kwam men in een ruimere, beter gemeubileerde gelagkamer; daar lagen de consumptieprijzen hoger; de bezoekers waren veelal zeekapitein, bedrijfseigenaren, rentenier of veehouder. 32 In het verleden werd er al gepraat over een zwembad en het resultaat van die besprekingen leidde tot een zwem- en badinrichting bij de "Barte" achter de zeedijk. Lyts Begjin was een zwemgelegenheid die werd aangelegd ter ondersteuning van de activiteiten op de in aanleg zijnde camping "it Soal".
05 Omstreeks 1860. Op de foto staan o.a. mevrouw S. Gaastra-de Boer, de heer en mevrouw Troste (tabaksfabrikant) en ds. Wartena en zijn vrouw. 33 Bij het station een bus van de fa. Faber, die een busdienst onderhield van Workum over Parrega en Tjerkwerd, naar Bolsward v.v. De carroserie van de bus was gebouwd door H. Yntema te Workum.
06 Zo rond 1920 lag deze "eenvoudige" kettingbrêge tegenover het toenmalige Baenspaed. 34 De Onafhankelijkheidsfeesten op 20 augustus 1913. V.l.n.r.: Lubbert van de Berg, Tjalke-Tjerk Gaastra, Koopmans, Lambertus de Wit, Giliam (hij speelde Willem I), Ype Wielinga, Bertus Wielinga, Jan Kemker, Johannes Lameris en Folkert Stuur.
07 De aan de Spoardyk gelegen stoomwasserij "Sirius" werd omstreeks 1908 gesticht door Jan Tjeerde. Het was het eerste was- en strijkbedrijf in Friesland. Doordat later in grotere Friese plaatsen eveneens wasserijen ontstonden, heeft "Sirius" zich niet kunnen handhaven. Tjeerde die zeeman was geweest, noemde zijn bedrijf naar de helderste ster: Sirius. nog niet beschikbaar 35 Starttoren op de Sont op het baken (Gaast-Zandmeer) omstreeks 1963. Op de foto o.m.: S. Visser, erelid Z.V.W. (Zeil Vereniging Workum), Douwe Kroeze, erelid ZVW, Wieger Yntema, Rein Leenstra met vrouw en kinderen.
Vooraan 2 dames Piersma uit Heeg.
08 Het kamp "it Romme Fjild" van de Nederlandsche Arbeidsdienst (N.A.D.) werd in 1941 gebouwd. In de volksmond werd het ook wel het "Oranjekamp" genoemd. Het lag op het terrein waar nu het park is. Iedere lichting bestond uit zo'n 192 jongemannen die hier ongeveer 5,5 maand verbleven. Zij hielden zich o.a. bezig met de ontginning van het Groenestrand zoals de aanleg van de zomerkade. Commandant van het kamp was kapitein Simmers. Na de oorlog werd het kamp afgebroken. 36 De toren die omstreeks1523-1545 gebouwd werd, doch nooit voltooid. Het tentdak, met kielboogvormige koepel, werd later in 1613 aangebracht. De toren heeft in woelige tijden meer dan eens als vesting gediend. De vier zijden opgetrokken in baksteen, vormen op 23 meter hoogte het zo geheten "vierkant", de totale hoogte is 32 meter.
Op de voorgrond sociëteit "de Harmonie", dat destijds de plaats had ingenomen van een fraaie trapgevel uit de zeventiende eeuw. Na 1936 kwam er een bankgebouw voor in de plaats.
09 Toen het Workumer station nog een echt station was en er nog echte treinen reden. Op de foto loopt de boottrein uit Stavoren binnen met aan boord de eerste lichting van de Nederlandse Arbeids Dienst in 1941. 37 Optocht ter gelegenheid van 40-jarig regeringsjub van Koningin Wilhelmina op 6 en 7 sept 1938. De meisjesvereniging vormde de "Vrouwelijke Landweer". Op de foto's o.a. Jeltsje Visser, Tetje Engelsma (geheel links), Hinke Zeilstra, Akke Bouwsma, Romkje Spijksma en Akke Visser.

Laatst heb ik via u een foto mogen ontvangen waarop u in de tekst aangaf dat hierop stond afgebeeld Bote Glastra voor zijn winkel ‘Lange Workummer Koekfabriek’.
Dit is onjuist, het betreft namelijk zijn vader Wiebe (Dieuwes) Glastra, geboren 09-02-1833 te Gorredijk, overleden 15-10-1914 te Workum die met witte sik, zijn handen in zijn zij, pet op en in wit schort trots voor de deuropening staat te poseren. Als ‘bewijs’ hiervan zend ik ook een foto waarop Wiebe Glastra duidelijk overeenkomt met de persoon voor de winkel.
Het is goed mogelijk dat Bote Glastra in later stadium zijn winkel heeft voorgezet en in de herinnering bij de mensen is blijven hangen, echter is dat mij niet geheel bekend.
Het graf van Wiebe valt zoals u zeker wel weet nog terug te vinden op het kerkhof te Workum.
Hierbij kan ik u de informatie toevoegen dat de 2e vrouw rechts naast hem op de foto zijn dochter Foukje Glastra, geboren 28-03-1886 te Workum betreft en de man voor de etageruit met de tekst ‘Van Houtens Cacao’ zijn zoon Jouke Glastra, geboren 01-01-1883 te Workum is. Beide kinderen hielpen hem in de winkel en/of bezorgden de boodschappen thuis bij de klanten.
Jan Jaap Vergers d.d. 10/03/2013

10 Westelijke zijde van het Noard omstreeks 1885. De mooie gevel links is verdwenen, er is nu een café-restaurant. Ernaast staat bakker Wiebe Duyes Glastra voor zijn winkel. Hij was bekend om zijn lange koeken. De winkelpui werd later veranderd, er is nu een boekhandel in gevestigd. In het derde pand was de manufacturenzaak van Trijntje Schuitemaker. Zij overleed in 1889; de winkel werd voortgezet door de gezusters Jansen. Daarna had Laméris er een klokkenwinkel. De volgende twee panden zijn één geheel (een kledingmagazijn) geworden; de klokgevels bleven gespaard. De rechter is van 1773. In dat jaar lieten Gerben Jans en zijn vrouw Engel Robijns dit huis bouwen. Gerben Jans was grootschipper. Op de gevelsteen staan een zeeschip en de letters GJ en ER. 38 Veekeuring sinds 1900. Op deze foto staat de muziektent er nog, nu is er slechts een afbeelding in het plaveisel.
11 De westelijke gevelafgsluiting met de hoofdingang van de onvoltooid gebleven kerk, zoals die zich op deze foto van 1935 voordoet, is tijdens de kerkrestauratie mooier geworden. Destijds woonde de koster met zijn vrouw in het lage voorgedeelte. De monumentale pomp, waar de burgers vroeger bij zeer grote droogte water konden halen, staat er nog. Rechts, boven het wasgoed, is de grote gashouder te zien, die er nu niet meer is, Die Workumers van wie de kinderjaren liggen omstreeks 1900 en kort daarna, zullen zicht herinneren dat de toenmalige kosteres de ruimte tussen kerk en toren niet gebruikt wenste te zijn als speelplaats, vooral niet op zaterdagmiddag, als zij de staatstenen geschrobt had.   nog niet beschikbaar 39 Gondelvaart 1999. Het Vikingschip van de Ikkers. Even terug in de 8e eeuw met de Vikingen... Tijdens hun leven zaaiden ze overal angst en verderf. De Vikingen bevoeren zeeën, ontdekten Groenland en bereikten zelfs Amerika. Ze koloniseerden IJsland, plunderden Ierland en vielen overal langs de Noordzeekust dorpen aan en staken deze inbrand.
12 Foto genomen op het Noard (?) omstreeks 1930. Vrachtrijder Fokke van den Akker. Op het bord de vrachtdienst: Workum-Ferwoude-Dedgum-Tjerkwerd-Bolsward-Workum. Voordat de auto tot vrachtwagen werd omgebouwd was het een bus van Faber's autobusdienst. 40 Trekschuit afgemeerd bij de "Peerdestal" in Workum. Een beeld van omstreeks 1870 toen de dienst per trekschuit Workum-Bolsward v.v. dagelijks werd uitgevoerd.
13 Schipper en personeel op een palingschuit ± 1900
Achterste rij v.l.n.r. een Engelsman en waarchijnlijk een opkoper. De derde persoon op deze rij is Keimpe de Jong.
Voorste rij v.l.n.r.: Ype van der Schaaf, Redmar K. Feenstra, onbekende, onbekende, en Eeuwke Boomsma. De namen komen uit het boekje "Heeg en de palinghandel op Londen" geschreven door Willem O. Santema.
41 Het Súd omstreeks 1910. De foto is genomen vanaf de "Kettingbrêge". De Dolte maakte hier een voor de scheepvaart lastige bocht naar rechts. Tegenwoordig ligt hier een nieuwe, brede brug naar het oude "Snakkerburren", als verbinding met de nieuwe stadsuitbreiding. Het gebouw rechts op de foto was voorheen het verenigingsgebouw van de Hervormde Gemeente "Rehoboth". Vroeger kwamen hier de Wymerts, het water dat door Workum liep en de Dolte samen. Het middeleeuwse Workum eindigde op deze plaats. Een houten poort, vermeld in 1468, droeg bij tot de beveiliging van de zuidelijke toegang tot de stad.
Links met fiets Louis Jean Tjeerde ("Levy") (* Workum 11 november1899, zoon van Theodorus Tjeerde en Lipkje Koopen
14 In het Workum van 1946 stond tussen de Gereformeerde Kerk en de huidige kosterswoning de bakkerij van Vellinga. Blijkens de gevelstenen werd het huis in 1612 gebouwd en werd er het beroep van apotheker uitgeoefend. De gevelstenen worden bewaard in de Oudheidkamer. nog niet beschikbaar 42 Strontrace 1985. In tegenstelling tot tegenwoordig zie je hier nog veel bruine zeilen. De strontrace is ontstaan in 1974 en vindt sindsdien ieder jaar plaats in de herfstvakantie.
15 Deze foto van omstreeks 1910 toont een tijdelijk geplaatste draaibrug, zij verbindt het uiteinde van de Emmabuert, over de Dolte heen, met de Nonnestrjitte. Vrijwel alle Workumer bruggen waren vroeger van dit type. Ze werden met handkracht gedraaid, waarvoor een houten loopvlonder, in de vorm van ongeveer een kwartcirkel, nodig was, die op in het water geheide palen rustte. Het merkwaardige kloeke huis, met steil dak, bestaat helaas niet meer. Dit pand hoorde bij de zoutkeer "de Non". 43 Beurtschip de "Stad Workum" met op de achtergrond de oliemolen. Rond de jaren twintig voer Westendorp als beurtschipper op Sneek en Leeuwarden. Zowel personen als goederen werden er vervoerd. Zoals vee voor de veemarkt en meel voor de bakkers. Eind jaren vijftig verdwenen ook de laatste beurtschepen, de slag was definitief gewonnen door de vrachtauto.
16 De Makkumer scheepsbouwersfamilie Zwolsman vertrok rond 1910 naar Workum, waar zij een ruimere werf vonden om ijzeren schepen te bouwen. Op de foto de werf van Ulbe Zwolsman waar hij rond 1914 het bouwen van grote ijzeren schepen introduceerde, de z.g. coasters. Zwolsman was de eerste Friese scheepsbouwer die zo'n "kustvaarder" te water liet. De werf was gelegen tegenover de huidige scheepswerf "De Hoop". 44 Het weeshuis in 1903. Staand v.l.n.r.: Johannes Brouwer, Foppe Floris Walthuis, Frederik Walthuis, onbekend, Feike Brouwer. Zittend: Hielkje Stegenga, Uilkje Brouwer, weesmoeder Annigje Cornelis' Kamstra en haar man de weesvader Meindert Harmens de Boer, Pietertje Walthuis en uiterst rechts Franskje Strak.
17 Albert Heins met de hondekar. 45 Het Sylspaed, dit betekent het pad naar de syl, de afwateringssluis. De foto is van omstreeks 1900. Het was reeds lang daarvoor al geen pad meer, maar een aan weerszijden bebouwd straatje. Uit een plattegrond van 1649 blijkt echter dat aan het pad toen nog geen huizen stonden; historisch gezien hoort het dus niet tot het oude Workum. Men treft er dan ook geen gevels in oude stijl aan. De foto is genomen in de richting van Séburch. De hoek wordt "de hoek van de stal" genoemd. Ter plaatse heeft vroeger een herberg gestaan met een bijbehorende stal.
nog niet beschikbaar 18 Bevrijdingsfeest 5 mei 1975. Een 9-tal atleten haalde het bevrijdingsvuur uit Wageningen. De 166 km werd in estafette-vorm afgelegd. Op de foto: Bennie de Vries, Jitte Feenstra, Greeult de Vries, Jo van den Akker, Gretha Negenman, Pieter Wouda, Wybren Koopen, Adriaan Bokma en Theunis Westerhuis. 46 De houtzaagmolen van de Fa. Fekkes heeft de eeuwen getrotseerd. Gebouwd in 1699 moest de molen echter wijken voor de moderne tijd. De boomstammen werden destijds in Scandinavië gekocht, die van daar naar Harlingen verscheept werden. Vandaar werden ze als vlotten naar Workum gesleept, waar de stammen tot planken werden gezaagd. Omstreeks 1935 was de molen dringend aan een uitgebreide kostbare reparatie toe. Voor de eigenaar was het economisch gezien, voordeliger een zaagmachine aan te schaffen. In 1936 werd de bovenkap verwijderd en bleef het molengedeelte staan. Dit werd enige tijd gebruikt als houtopslag.
19 Het postkantoor in 1916 in de Begine. Nu staat er het gemeentekantoor van Nijefurd. 47 De in 1976 opgerichte Drumband "Workum" voor het gemeentehuis. Dit ter ere van de installatie op 1 december 1978 van burgemeester Bartele Vries, die met echtgenote en kinderen op het bordes staat. Verder op het bordes: wethouder Geeuwke Friso en gemeentesecretaris Henk Gielink. De drumbandleden zijn o.m.: Jan Atsma (tambourmaitre), Douwe van der Baan, Foekje Bajema, Marco Bangma, Manuela Boogaard, Ali Bootsma, Carla Bootsma, Marijke Bouma, Ulco Bijlsma, Meinte Oppedijk, Jenny Sjaarda en Jan Tiemen Vries.
20 Deze foto van het Dwarsnoard toont aan dat omstreeks 1900 het vrachtvervoer op Sneek, Bolsward, Leeuwarden en andere plaatsen niet langer per beurtschip, doch met stoomboten of motorboten verricht werd. "De Stad Workum" van kapitein Klaas Groenhof voer op Sneek, de "Johanna Jacoba" van kapitein Durk Faber op Bolsward en de "Mintje" van kapitein Freerk Faber op Leeuwarden. Al het water dat op de foto is te zien is later gedempt en tot straat geworden. nog niet beschikbaar 48 Gymnastiekvereniging 1970.
Van links naar rechts: Monie Walta, Sieneke Yntema, Sjoekie de Jager, Nellie Postma, Fokelien Robijns, Coby Draayer, Jettie Kuipers.
Zittend: Iris de Veer, Sjoukje Schaap en Sjoukje Vrolijk.
21 Achter de kerk tegenover de Nonnestrjitte waar nu de Klameare staat, stond vroeger "de Pleats" waarin maar liefst zeven gezinnen woonden. De kwaliteit van deze foto laat te wensen over, wie heeft een beter exemplaar? nog niet beschikbaar 49 5 December 1980:
St. Nicolaasfeest in de oude peuterspeelzaal in het voormalige RK-schoolgebouw (nu Kunsthuis Kort).
nog niet beschikbaar 22 Tennisvereniging "de Rekke" 1980/81. Staand v.l.n.r. Mevr. B. van der Wal, Janet Palsma, Mevr. R. Vries, Jettie Kuipers, Eric Bruggink, Monique Vries, Mevr. T. Kuipers, Edwina Doting, Gerard Vries, Folkert Venema en Rik Eisma. Zittend: Anne-Sjouk van der Wal. nog niet beschikbaar 50 5 December 1930.
Aanleg nieuwe waterleiding.
Rioolbuizen zijn wat dikker, maar de waterleidingbuizen die hier klaar liggen moesten in 1930 ook de grond in!
23 Foto van de Spoardyk van plm. 1926. Toen ook een paadje tussen de bomen en de sloot.
* * *
Woerdensch Weekblad
06-12-1930

TREINONTSPORING
BIJ WORKUM

Aanmerkelijke verreersstremming.

   Sneek, 2 Dec. De materiaaltrein van Leeuwarden naar Stavoren is hedenmorgen in de vroegte bij Workum uit de rails geraakt, vermoedelijk door verkeerde wisselstand. Eenige wagens liepen niet uit de lijn en versperden aldus het verkeer. De volgende trein, waaronder de boottrein voor Holland, moest eveneens voor de plaats van het ongeval stoppen, waar de reizigers konden overstappen en hun reis met een anderen trein naar Stavoren konden voortzetten. Hoe groot de schade is, kan men momenteel nog niet weten.
  Men hoopt in den loop van heden de lijn weer vrij te krijgen. Persoonlijke ongevallen kwamen niet voor.
24 Op dinsdagmorgen 2 december 1930 vond er een spoorwegongeval plaats nabij het station te Workum. Een personentrein, de Markttrein Stavoren-Leeuwarden was om half zeven van het station Workum vertrokken, richting Sneek. Waarschijnlijk door een defect aan een wissel vlakbij de overweg, ontspoorde de trein waardoor de achterste drie wagons dwars over de rails kwamen te liggen. Daar zich hierin geen passagiers bevonden, liep niemand letsel op.
24 Een foto uit plm. 1923 van het toenmalig personeel van H.J. Yntema. Van links naar rechts: Jotje Hoekstra, Tjeerd Abbring Hingst, Ademar Boes, Sjouke Zandhuis, Eeuwke Wiersma, Joh. Talsma, Roel Hiemstra, Hoekstra, Joh. Vos en Jan van der Heide. 52 Deze verwaardeloosde woningen stonden rond 1900 aan het Turflân, op de rand van de plek waar het voormalige klooster "Mariënacker" heeft gestaan. De walbeschoeiing van de Dolte is deels vergaan en overwoekerd met onkruid. Rond 1907 is men begonnen met het verbeteren van deze woonomstandigheden.
25 Chr. Kleuterschool aan de Schoolstraat gebouwd door timmerman Cornelis Gielstra uit de Begine. Deze school werd in 1955 buiten gebruik gesteld en de kleuters verhuisden naar het nieuwe "Beukerhonk" aan het Panwurk. Het oude schoolgebouw heeft daarna nog dienst gedaan als veestalling en berging maar is inmiddels afgebroken. Het stond nabij de boerderij van Riemersma, op de plaats waar nu een parkeerterreintje ligt. 53 Het station Workum ligt aan de spoorlijn Sneek-Stavoren, deze dateert van 1885. Om de aanlegkosten te beperken kwam de lijn op 1,3 km afstand van het centrum van de stad te liggen. Men overschatte duidelijk de toekomstige groei van Workum. Vandaar dat er een te groot stationsgebouw ontworpen werd. De ontwikkeling van de autobusverbindingen, taxibedrijven en het bezitten van eigen vervoer, leidde er toe dat het gebouw in 1973 werd afgebroken. Een halte kwam er voor in de plaats.
2014 2007