 |
David Salomons is geboren omstreek 1620, als zoon van Salomon Workum. Hij overlijdt op 27 juni 1690 te Workum, ongeveer 70 jaar oud. Een dag na zijn dood, op 28 juni 1690, wordt hij begraven te Workum op de plek die hij 26 jaar eerder voor zichzelf en zijn familie en geloofsgenoten heeft gekocht. |
|
|
Sinds 1663 is David Salomons 'geoctroyeerde Taeffelholder van de banck van Leninge' in Workum. Hij mag met drie man bij de Bank van Lening werken: |
|
|
Ter instantie van Jacob Moses van Emden, jode, heeft de Magistraet der stede Worckum den voornoemde Jacob Moses, jode, voor de tijdt van twaliff jaren geaccordeert, en de accordeert hem voor de selve tijdt an twaliff jaren mits desen het inwoonderschap binnen meergemelte stede, omme gedurende de selve tijdt tot voortsettinge van de negotie alhier ter stede handelinge uit gros met .... en andersints, sonder nochtans bij cleine parcelen te mogen doen ende oeffenen, doch bescaderlijck hem te wachten van op sondagen off andere ingesette(n) feest- of bededagen vensterneringe te (doorhaling) doen, ofte aen de ingesetenen met sijn Religie off andersins egernisse ofte angelegentheit te verwecken (doorhaling) sonder oock hem in het minste met den Banck van Beleninge te mogen bemoeyen bij poena van te verbeuren hondert golde guldens, soo wanneer hij van beleniginge ofte participatie van de Banck van Lening overtuicht mochte worden het welcke bij den voornoemde Jacob Moises, jode, geaccepteert sijnde, heeft den gerechtigheit van de selve twaliff jaren inwoonderschap betaelt. |
|
|
Actum op den Raedthuise binnen Worckum de 15de Julij 1664. De post sall den voornoemde jode niet meer als een derde part joden onder sijn .... selffs mogen gebruijcken ende de resterende van ..... enige ingesetenen ofte ten minste Christenen. |
|
|
Actum Utsupra. |
|
|
van de magistraat |
|
|
R. Hansma |
|
|
links: het in 1663 gebouwde herenhuis van secretaris Reinder Hansma (Noard 5) |
|
|
rechts: het Pandjeshuis waar in de Bank van Lening gevestigd is geweest (gebouwd in 1730) (Súd 1) |
|
|
Op 29 augustus 1664 koopt David Salomons bij de zijl een stuk grond 'Dartich vijercante voeten Landts, op des Stadts Camp leggende achter de Sylla en de wyckgrachtswall' met als bestemming een begraafplaats. De kosten voor de aankoop bedragen 20 Caroli gulden. De begraafplaats is bestemd voor David Salomons en zijn erfgenamen en voorts voor geloofsgenoten die daarvoor een overeenkomst sluiten met David Salomons, mits tegen betaling van 20 Caroli gulden aan de stad. Daarmee is dit de oudste Joodse begraafsplaats van Fryslân. |
|
|
Vanaf 9 december 1664 mag David Salomons zich burger van Workum noemen: |
|
|
Ter instantie van David Salemon heeft de magistraet der Stede Worckum aen David Isaack, joode, voor de tijdt van twaliff jaren ofte geduirende het octroij van voornoemde David Salemons hem op de Banck van Leninge alhier ter stede verleent, geaccordeert het inwoonders, ende respectievelijck burgers recht, omme geduirende de selve tijdt alhier neringe te mogen doen ende burgerlijcke privilegen te genieten, mits hem nochtans ontholdende enige beleninge op zondach te mogen doen, ofte sich den Banck van Leninge te.... op poena van hondert gold guldens en de heeft voor de selve gerechtichheit betaelt ses Car. gls. |
|
|
Actum op den staedhuise binnen Worckum den 9 xbris (december) 1664. |
|
|
We treffen David Salomons op diverse plaatsen in Workum aan als huurder. In 1665 huurt hij de woning op het huidige Súd 72a van Tieerd Harckes. In 1666 woont hij op Súd 6, dat hij van ene Pier Hessels huurt. |
|
|
In 1668 is David Salomons zijn collega Jacob Moses vertrokken en wordt deze vervangen door Beniamijn Leuwens: |
|
|
Beniamijn Leuwens jongst gecomen van En...z.(?) is ter instantie van David Salemons bij de magistraet der stede Worckum voir de tijdt van seven jaren (doorhaling) omme de tijdt van gedachte David Salemons jaren van octroij op de Banck van Leninge, het recht van inwoonderschap alhier te stede mits hem allesins regulerende nae de orden(antie) voormaels enen Jacob Moses voorschreven, accorderende den selver volgens mede geduirende de selve tijdt alle eerlijke burgerlijcke neeringe per handelinge te mogen oeffenen. |
|
|
Actum op den Raedthuis binnen Worckum den 18e Augusti 1668. |
|
|
Op 9 mei 1676 (27 Iljar 5436) overlijdt ene Benjamin, zoon van Jehuda Sjarlewin, hij zal op de door David Salomons gestichte begraafplaats zijn laatste rustplaats vinden. Benjamin heeft de oudste de steen. |
|
|
Op 30 december 1676 krijgt David Salomons het Burgerschap (Poorter) van de plaats IJlst. Hij is dan 'chawer' (erelid) van de Joodse gemeenschap in Zuidwest Fryslân. |
|
|
In 1681 treffen we David Salomons weer in Workum aan. Hij bezit dan een woning in de buurt van Súd 47: |
|
|
uit het Huis- en Woonregister van 1681: |
|
|
'6 hoofden David Salemons huis bij hem selfs' |
|
|
Een jaar later echter komen wij David Salomons tegen als huurder van de woning van de Here Inthiema op Merk 22, het latere 'Lands Welvaren' en weer later de Sociëteit De Harmonie, de latere Nutsspaarbank Workum. |
|
|
de stenen van het zogenaamde "Pandjeshuis" (Súd 1) zijn bewaard gebleven |
|
|
en bevinden zich in de gevelstenenmuur (Merk 17/18 Workum) |
|
|
Omstreeks 1650 is David Salomons getrouwd met Wendel/Kendel Jehuda/Levij Davids, dochter van Kendel Jehuda Davids. Uit hun huwelijk zijn zeven kinderen bekend: |
|
|
1. Benjamin (Wolf) Davids *ca 1650 - +vóór 20-03-1707. Trouwde ca. 1680 en kreeg 5 kinderen: Metie, Francke, Sophia (Feile), Salomon en Simon. |
|
|
2. Abraham Davids *ca 1650 - +Kollum 25-04-1690, houder van de Bank van Lening te Kollum (1682-1690) x Mincke Abrahams (Davids). Het huwelijk bleef kinderloos. |
|
|
3. Engel Davids *Emden Duitsland ca 1650, +vóór 20-03-1707. x Lasarus Salomon. *Emden ca 1650 - +na 1734. Lasareth/Lasarus Salomons uit Emden, verwerft in 1677, net als zijn schoonvader een jaar eerder, het burgerschap van IJlst. Ze krijgen 8 kinderen: onbekend, Sophia, Judick, Bely, David, Salomon (Israel Eliazer), Abraham, Jonas/Jonathan (Israel Eliazer). |
|
|
4. Judick Davids *ca 1650 - +na 03-06-1740 |
|
|
5. Elias Davids *Workum ca. 1657 - +Rotterdam, Glashaven 05-06-1740. Hij is begraven te Muiderberg (Joodse begraafplaats). xAmsterdam 1679 Trijntje Isaac Cohen +Rotterdam 31-12-1730. Begraven te Muiderberg (Joodse begraafplaats). Ze krijgen 7 kinderen: Sophia, Rachel, Levij, David, Salomon, Engel en Sara. |
|
|
6. Isaack Davids *ca 1668 - +vóór 13-09-1724. x Amsterdam 1695 Judith Philips, dochter van Philip Eliazer en Cornelia Marcus. Krijgen 1 kind: Sara. |
|
|
7. Salomon Davids *ca 1650 |
|
|
Op 27 juni 1690 (20 Tammoez 5450) komt David Salomons in Workum te overlijden. Een dag later wordt hij begraven op de door hemzelf gekochte begraafplaats. Op zijn steen komt te staan: |
|
|
Hier ligt begraven een man |
|
|
vroom, rechtvaardig en eerlijk |
|
|
David de zoon van Salomon. |
|
|
Hij overleed in goede naam en ging |
|
|
naar een wereld die volkomen goed is |
|
|
op de derde dag en werd de volgende dag |
|
|
begraven op de vierde dag |
|
|
21 Tammoez 450 lefak. |
|
|
3e dag = dinsdag |
|
|
lefak = afkorting van het jaartal (450 = 5450 = 1690) |
|
|
Zijn vrouw Wendel woont op het moment van haar overlijden op 20 juli 1714 (9 Av 5474) aan de Boompjes, klasse IV te Rotterdam, in de buurt van haar zoon Elias, die in de Glashaven woont. Haar lichaam wordt vanuit Rotterdam naar Workum vervoerd, waar ze bij haar man wordt begraven. Op haar steen staat: |
|
|
Hier is begraven een ingetogen vrouw |
|
|
mevrouw Kendel, dochter van de rabbijn Jehuda, |
|
|
zijn herinnering ten zegen, |
|
|
de echtgenote van de vooraanstaande heer David Workum, |
|
|
zijn herinnering ten zegen; |
|
|
die overleed op vrijdag 8 Av (20-07-1714) |
|
|
en begraven werd op maandag 11 Av 5474. |
|
|
Moge haar ziel opgenomen worde in de bundel van het eeuwig leven. |
|
de grafstenen van David Salomons (voor) en Wendel/Kendel Jehuda/Levij (achter)
|
Bronnen: |
|
|
Tresoar, Leeuwarden, transcripties: S.A.C. Dudok van Heel |
|
|
www.dutchjewry.org |
|
|
Parenteel van David Salomon, Louis Cats, Tammoez 5773 (juni 2013) |
|
|
